El yıkama, korona virüs (COVİD-19) gibi enfeksiyonlardan korumakta ve mikropların yayılmasını engellemekteki en önemli adımlardan.

Dermatoloji Uzmanı Dr. Deniz Akkaya  el hijyeni ile ilgili dikkat edilmesi gerekenleri anlattı

1)Tırnakların mikrop taşımakta rolü var mı?

Tırnakların altında çeşitli mikroplar barınabilir, bu nedenle tırnakları kısa kullanmak gerekir.

2)Eller nasıl yıkanmalı?

Etkili el yıkama, en az 20 saniye boyunca, sabunla kapsamlı bir yıkama anlamına gelir. Parmakların uçları, araları ve üstleri, avuç içleri, ellerin yanları, baş parmaklar, tırnakların altı, el bilekleri de dahil olmak üzere tüm yüzeyler sabunla köpürtülmelidir.

3)Su hangi ısıda olmalı?

El yıkarken çok sıcak veya çok soğuk su kullanmak derinin kurumasına yol açar. Bu nedenle eller mutlaka ılık su ile yıkanmalıdır.

4)Hangi sabun kullanılmalı?

Sabun içeriğinde bulunan sürfaktanlar (yüzey aktif madde) mikroplarla eş zamanlı olarak derinin doğal yağlarını da uzaklaştırarak, derinin kurumasına ve bariyer görevinin bozulmasına neden olur. Standart sıvı sabunlar, kalıp sabunlara göre daha fazla deterjan içermeleri nedeni ile daha çok tahriş edici özelliktedir. Antibakteriyel sabunların ise, normal sabunlara göre bir üstünlüğü bulunmamaktadır. Ayrıca sabunlar yapıları gereği alkali özelliktedir, oysaki deri pek çok işlevini ancak nötral veya asit pH’da gerçekleştirebilir. Sentetik sürfaktanlardan oluşan sabunsuz temizleyiciler ve pH değeri dengelenmiş olan temizleyiciler etkili hijyen sağlarken, derinin doğal yağlarına zarar vermezler.

5)Yıkama sonrası eller kurulanmalı mı? Nasıl kurulanmalı?

Mutlaka kurulanmalı. Islak bıraktığımızda, buharlaşma sırasında deriden su kaybı artacağından, deri kuruluğu gelişir. Eller temiz bir havlu ile tamponlama (havlunun yavaşça deriye bastırılması) hareketi yaparak kurulanmalıdır.

6)El yıkama sonrası el dezenfektanı veya kolonya kullanmak gerekir mi?

Su ve sabun ile yıkama etkili bir hijyen sağlar, yani el dezenfektanı veya kolonya uygulamak gerekmez.

7)El yıkama yerine el dezenfektanı kullanılabilir mi?

Ellerde görünür şekilde kir bulunması halinde yıkayarak temizlemek gerekir. Ancak su ve sabuna ulaşılamadığı durumlarda, en az yüzde 60 alkol içeren bir el dezenfektanı kullanılabilir.

8)El kremi sürmek gerekir mi?

Su, sabun ve alkol bazlı dezenfektanlara tekrar tekrar maruz kalmak deri kuruluğuna neden olur. Her yıkama sonrası uygun bir nemlendirici sürmek, derinin kendini iyileştirmesine ve bariyer işlevini onarmasına yardımcı olur. Kullanılan nemlendiriciler, bilinen alerjen ve tahriş edici kimyasalları içermeyen özellikte olmalıdır.

9)Eller ne sıklıkta yıkanmalı?

Belli zamanlarda değil, gerektikçe yıkanmalı. Örneğin dışarıdan eve gelindiğinde, hasta ile temas sonrasında, burun silme, öksürme, hapşırma, tuvalet kullanımı sonrası ve yemek öncesinde yıkanmalıdır.

10) Ellerin kuruması ne tip sorunlara yol açar?

Kuruluk geliştikten sonra (yani deri bariyeri bozulduktan sonra), deri bütünlüğünün bozulması ile alerjen, irritan ve mikropların deriden geçişi artar ve farklı tip ekzemalar ile deri enfeksiyonları gelişebilir. Su, sabun, dezenfektan gibi tahriş edici maddelere tekrar eden maruz kalma sonucunda en sık irritan kontakt dermatit olarak bilinen bir çeşit ekzema gelişir. Bu tablo kızarıklık, kaşıntı, yanma ve zamanla su toplayan kabarcıklar veya ağrılı çatlaklar gelişimi ile bulgu verir. Ekzema gelişmesi halinde, derinin bariyeri daha da çok bozulur ve mikropların yayılması kolaylaşır. Bariyer görevini yitirmiş deride, sabun ve dezenfektanlar da yeterli hijyen sağlayamaz, ayrıca yanma-batma hissi nedeni ile kişiler ellerini yıkamaktan kaçınabilir.